Bernadette de VriesHoe zijn hechtingsstijlen van invloed op relaties tussen volwassen? Worstelen jullie met relatieproblemen? De oorzaak kan de hechtingsstijl zijn die je in je kinderjaren met je primaire verzorger hebt ontwikkeld. Hier lees je hoe je een onveilige hechting kunt herkennen en sterkere, gezondere verbindingen kunt opbouwen.
Wat is hechting?
Hechting, of de hechtingsband, is de emotionele band die je als baby hebt gevormd met je primaire verzorger – waarschijnlijk je moeder. Volgens de hechtingstheorie , ontwikkeld door de Britse psychiater John Bowlby en de Amerikaanse psycholoog Mary Ainsworth, bepaalt de kwaliteit van de binding die je tijdens deze eerste relatie hebt ervaren vaak hoe goed je je verhoudt tot andere mensen en hoe goed je je hele leven op intimiteit reageert.
Als je primaire verzorger je als baby een veilig en begrepen gevoel gaf, als ze in staat was om op je gehuil te reageren en je veranderende fysieke en emotionele behoeften nauwkeurig te interpreteren, dan heb je waarschijnlijk een succesvolle, veilige hechting ontwikkeld. Als volwassene vertaalt dat zich meestal in zelfverzekerd, vertrouwend en hoopvol zijn, met het vermogen om op een gezonde manier met conflicten om te gaan, te reageren op intimiteit en door de ups en downs van romantische relaties te navigeren.
Als je tijdens de kindertijd verwarrende, angstaanjagende of inconsistente emotionele communicatie hebt ervaren en als je verzorger niet in staat was je consequent te troosten of te reageren op je behoeften, is de kans groter dat je onveilig gehecht bent. Baby’s met een onveilige hechting groeien vaak uit tot volwassenen die moeite hebben met het begrijpen van hun eigen emoties en de gevoelens van anderen, waardoor hun vermogen om stabiele relaties op te bouwen of te onderhouden wordt beperkt. Ze vinden het misschien moeilijk om contact te maken met anderen, schrikken terug voor intimiteit, of zijn te aan-/afhankelijk, angstig of angstig in een relatie.
Natuurlijk kunnen ervaringen die plaatsvinden tussen de kindertijd en de volwassenheid ook onze relaties beïnvloeden en vormgeven. Het kinderbrein wordt echter zo sterk beïnvloed door de gehechtheidsband, dat het begrijpen van jouw hechtingsstijl essentiële aanwijzingen kan geven over waarom je problemen ervaart in jouw volwassen relaties. Misschien gedraag je je op een raadselachtige of zelfdestructieve manier als je een hechte relatie hebt? Misschien maak je herhaaldelijk dezelfde fouten? Of misschien heb je in de eerste plaats moeite om zinvolle connecties te vormen?
Wat jouw specifieke relatieproblemen ook zijn, het is belangrijk om te weten dat jouw hersenen gedurende het hele leven in staat blijven om te veranderen. Door jouw hechtingsstijl te identificeren, kun je leren jouw onzekerheden uit te dagen, een veiliger gehechte manier van omgaan met anderen te ontwikkelen en sterkere, gezondere en meer bevredigende relaties op te bouwen.
Hechtingstijlen en hoe ze volwassen relaties vormgeven
Hechtingstijlen of -typen worden gekenmerkt door het gedrag dat binnen een relatie wordt vertoond, vooral wanneer die relatie wordt bedreigd. Iemand met een veilige hechtingsstijl kan bijvoorbeeld zijn gevoelens openlijk delen en steun zoeken wanneer hij met relatieproblemen wordt geconfronteerd. Degenen met een onveilige hechtingsstijl, aan de andere kant, kunnen de neiging hebben om behoeftig of aanhankelijk te worden in hun naaste relaties, zich egoïstisch of manipulatief te gedragen wanneer ze zich kwetsbaar voelen, of gewoonweg terugdeinzen voor intimiteit.
Jouw hechtingsstijl
Als je begrijpt hoe jouw hechtingsstijl jouw intieme relaties vormt en beïnvloedt, kun je inzicht krijgen in jouw eigen gedrag, hoe je jouw partner ziet en hoe je reageert op intimiteit. Door deze patronen te identificeren, kun je vervolgens duidelijk maken wat je nodig hebt in een relatie en wat de beste manier is om problemen te overwinnen.
Hechting gebaseerd op non-verbale communicatie
Hoewel hechtingsstijlen grotendeels worden bepaald door de band tussen baby en primaire verzorger, vooral tijdens het eerste jaar, is het belangrijk op te merken dat de sterkte van hechting niet alleen gebaseerd is op het niveau van ouderlijke liefde of de kwaliteit van de zorg die een baby ontvangt. Gehechtheid is veeleer gebaseerd op de non-verbale emotionele communicatie die is ontwikkeld tussen verzorger en kind.
Een baby communiceert zijn gevoelens door non-verbale signalen te sturen, zoals huilen, koeren of later wijzen en glimlachen. In ruil daarvoor leest en interpreteert de verzorger deze signalen en reageert om te voldoen aan de behoefte van het kind door voedsel, troost of genegenheid te bieden. Wanneer deze non-verbale communicatie succesvol is, ontstaat er een veilige gehechtheid.
Het succes van gehechtheid wordt niet beïnvloed door sociaaleconomische factoren zoals rijkdom, opleiding, etniciteit of cultuur. Evenmin is het hebben van een onveilige hechtingsstijl als volwassen reden om jouw relatieproblemen je ouders te verwijten. Je persoonlijkheid en tussenliggende ervaringen tijdens de kindertijd, adolescentie en volwassenheid kunnen ook een rol spelen bij het vormgeven van je hechtingsstijl.
Hechtingstijlen
Naast het categoriseren van hechting als veilig of onveilig, zijn er subcategorieën van onveilige gehechtheid die ons vier belangrijke gehechtheidsstijlen geven:
- Veilige hechting
- Gepreoccupeerde/Angstige hechting
- Gedesorganiseerde/Angstig- Vermijdende hechting
- Afwijzend- vermijdend/Vermijdende hechting
Veilige hechtingsstijl: hoe het eruit ziet
Empathisch en in staat om passende grenzen te stellen, voelen mensen met veilige gehechtheid zich meestal veilig, stabiel en meer tevreden in hun hechte relaties. Hoewel ze niet bang zijn om alleen te zijn, gedijen ze meestal goed in hechte, betekenisvolle relaties.
Hoe een veilige hechtingsstijl relaties met volwassenen beïnvloedt
Een veilige hechtingsstijl hebben betekent niet dat je perfect bent of dat je geen relatieproblemen hebt. Maar je voelt je waarschijnlijk veilig genoeg om verantwoordelijkheid te nemen voor jouw eigen fouten en tekortkomingen, en bent bereid om hulp en ondersteuning te zoeken wanneer je die nodig hebt.
- Je hebt eigenwaarde en je kunt jezelf zijn in een intieme relatie. Je voelt je op je gemak bij het uiten van je gevoelens, verwachtingen en behoeften.
- Je vindt voldoening in het samenzijn met anderen, zoekt openlijk steun en troost van je partner en wordt niet angstig als jullie tweeën uit elkaar zijn.
- Je bent ook blij dat jouw partner op jou vertrouwt voor ondersteuning.
- Je bent in staat om je emotionele balans te behouden en gezonde manieren te zoeken om met conflicten om te gaan in een hechte relatie.
- Wanneer je wordt geconfronteerd met teleurstelling, tegenslagen en ongeluk in je relaties en in andere delen van je leven, ben je veerkrachtig genoeg om terug te komen.
Primaire verzorger relatie
Als iemand met een veilige hechtingsstijl, is het waarschijnlijk dat jouw primaire verzorger in staat was om betrokken te blijven bij jou als baby en effectief om te gaan met hun eigen stress, evenals om jou te kalmeren als je van streek was. Ze zorgden ervoor dat je je veilig en zeker voelde, communiceerden via emotie en reageerden regelmatig op je veranderende behoeften, waardoor je zenuwstelsel ‘veilig gehecht’ raakte.
Natuurlijk is geen enkele ouder of verzorger perfect en kan niemand 24 uur per dag volledig aanwezig en aandachtig zijn voor een baby. In feite is dat niet nodig om een veilige hechting bij een kind tot stand te brengen. Maar toen jouw verzorger jouw non-verbale signalen miste, bleven ze waarschijnlijk proberen te achterhalen wat je dan wél nodig had, waardoor het veilige hechtingsproces op het goede spoor bleef.
De sterke basis van een veilige gehechtheidsband stelde je als kind in staat om zelfverzekerd, vertrouwend, hoopvol en comfortabel te zijn in het aangezicht van conflicten.
Veilig of onzeker?
Sommige mensen kunnen zich identificeren met sommige, maar niet alle, kenmerken van veilige gehechtheid. Zelfs als je relaties meestal stabiel zijn, is het mogelijk dat je specifieke gedrags- of denkpatronen hebt die conflicten met je partner veroorzaken en die actief moeten worden aangepakt. Begin met te kijken of je je verhoudt tot aspecten van de volgende drie onveilige hechtingsstijlen.
Gepreoccupeerde/Angstige hechtingsstijl
Mensen met een gepreoccupeerde hechtingsstijl (ook wel ‘angstig-gepreoccupeerd’ of gewoon ‘angstige gehechtheid’ genoemd) hebben de neiging om overdreven behoeftig te zijn. Zoals de labels suggereren, zijn mensen met deze hechtingsstijl vaak angstig en onzeker en hebben ze een gebrek aan zelfrespect. Ze snakken naar emotionele intimiteit, maar zijn bang dat anderen niet bij hen willen zijn.
Hoe de angstige hechtingsstijl relaties met volwassenen beïnvloedt
Als je een angstige of gepreoccupeerde hechtingsstijl hebt, schaam je je misschien omdat je te aanhankelijk bent of je constante behoefte aan liefde en aandacht. Of je voelt je misschien uitgeput door angst en bezorgdheid of je partner echt van je houdt.
- Je wilt een relatie hebben en verlangt naar gevoelens van nabijheid en intimiteit met een ander, maar je worstelt om te voelen dat je je partner kunt vertrouwen of volledig kunt vertrouwen.
- Als je een intieme relatie hebt, dan is de relatie allesbepalend voor jou en raak je overdreven gefixeerd op de andere persoon.
- Je vindt het misschien moeilijk om grenzen te bewaken, je ziet de ruimte tussen jullie als een bedreiging. Dit kan voor paniek zorgen en kan woede of angst veroorzaken vanuit de angst dat jouw partner jou niet langer wil.
- Veel van je gevoel van eigenwaarde hangt af van hoe jij vindt dat je in de relatie wordt behandeld en je hebt de neiging overdreven te reageren op waargenomen bedreigingen voor de relatie.
- Je voelt je angstig of jaloers als je niet bij je partner bent en toont controlerend gedrag of andere manipulatieve tactieken om hem dichtbij te houden.
- Je hebt constante geruststelling en veel aandacht van je partner nodig.
- Anderen kunnen je bekritiseren omdat je te behoeftig of aanhankelijk bent en je hebt misschien moeite om hechte relaties te onderhouden.
Primaire verzorger relatie
Het is waarschijnlijk dat jouw ouders of primaire verzorger inconsistent waren in hun opvoedingsstijl. Soms reageerden zij betrokken op jouw behoeften als baby, andere keren waren zij niet beschikbaar of afgeleid. Door deze inconsistentie voelde je je misschien angstig en onzeker of er aan jouw behoeften in deze ‘eerste’ relatie zou worden voldaan en dit biedt je een model voor je gedrag in latere relaties.
Vermijdende hechtingsstijl
Volwassenen met een vermijdende onveilige hechtingsstijl zijn het tegenovergestelde van degenen die angstig of gepreoccupeerd zijn. In plaats van te verlangen naar intimiteit, zijn ze zo op hun hoede voor nabijheid dat ze emotionele banden met anderen proberen te vermijden. Ze vertrouwen liever niet op anderen en willen ook niet dat anderen op hen vertrouwen.
Hoe een vermijdende hechtingsstijl relaties met volwassenen beïnvloedt
Als iemand met een afwijzend vermijdende hechtingsstijl, heb je moeite met emotionele intimiteit. Je waardeert je onafhankelijkheid en vrijheid tot het punt waarop je je ongemakkelijk kunt voelen bij, zelfs verstikt door, intimiteit en nabijheid in een romantische relatie.
- Je bent een onafhankelijk persoon, tevreden met je zelfstandigheid en hebt niet het gevoel dat je anderen nodig hebt.
- Hoe meer iemand probeert dichtbij je te komen of hoe behoeftiger een partner wordt, hoe meer je geneigd bent je terug te trekken.
- Je voelt je niet op je gemak met je emoties en partners beschuldigen je er vaak van afstandelijk en afgesloten, rigide en intolerant te zijn. In ruil daarvoor beschuldig je ze ervan té behoeftig te zijn.
- Je bent geneigd de gevoelens van je partner te minimaliseren of te negeren, geheimen voor hen te bewaren, verhoudingen aan te gaan, en zelfs om de relatie te beëindigen om je gevoel van vrijheid terug te krijgen.
- Misschien geef je de voorkeur aan vluchtige, informele relaties boven langdurige intieme relaties, of je zoekt partners die even onafhankelijk zijn, degenen die emotioneel afstand houden.
- Hoewel je misschien denkt dat je geen hechte relaties of intimiteit nodig hebt, is de waarheid dat we dat allemaal nodig hebben. Mensen zijn vastbesloten om verbinding te maken en diep van binnen wil zelfs iemand met een vermijdende hechtingsstijl een hechte, betekenisvolle relatie – als ze maar hun diepgewortelde angst voor intimiteit konden overwinnen.
Primaire verzorger relatie
Een vermijdende hechtingsstijl komt vaak voort uit een ouder die tijdens je kindertijd niet beschikbaar of afwijzend was. Omdat jouw verzorger onvoorspelbaar was en niet altijd aan jouw behoeften heeft voldaan, werd je gedwongen om emotioneel afstand te nemen en jezelf te kalmeren. Dit bouwde een fundament om intimiteit en het verlangen naar afhankelijkheid in het latere leven te vermijden, zelfs wanneer dit en het gebrek aan intimiteit leed veroorzaakt.
Gedesorganiseerde/ Angstig- Vermijdende hechtingsstijl
Gedesorganiseerde/Angstig vermijdende gehechtheid, komt voort uit intense angst, vaak als gevolg van kindertrauma, verwaarlozing of misbruik. Volwassenen met deze stijl van onveilige gehechtheid hebben het gevoel dat ze geen liefde of nabijheid in een relatie verdienen.
Hoe een gedesorganiseerde hechtingsstijl relaties met volwassenen beïnvloedt
Als je een gedesorganiseerd gehecht bent, heb je waarschijnlijk nooit geleerd om je emoties te kalmeren, dus zowel relaties als de wereld om je heen kunnen beangstigend en onveilig aanvoelen. Als je als kind bent misbruikt, kun je dezelfde gedragspatronen proberen na te bootsen als een volwassene.
- Je vindt intieme relaties waarschijnlijk verwarrend en verontrustend, vaak schommelend tussen emotionele uitersten van liefde en haat voor een partner.
- Je bent misschien ongevoelig voor je partner, egoïstisch, controlerend en wantrouwend, wat kan leiden tot explosief of zelfs agressief gedrag. En je kunt net zo hard zijn voor jezelf als voor anderen.
- Je kunt antisociale of negatieve gedragspatronen vertonen, alcohol of drugs misbruiken of vatbaar zijn voor agressie of geweld.
- Terwijl je hunkert naar de zekerheid en veiligheid van een zinvolle, intieme relatie, voel je je ook liefde onwaardig en ben je doodsbang om opnieuw gekwetst te worden.
- Je jeugd kan zijn gevormd door misbruik, verwaarlozing of trauma.
Primaire verzorger relatie
Als jouw primaire verzorger zelf te maken had met onopgeloste trauma’s, kan dit leiden tot de intense angst die gepaard gaat met een gedesoriënteerde hechtingsstijl. Vaak fungeerde de ouder als zowel een bron van angst als troost voor jou als baby, wat de verwarring en desoriëntatie veroorzaakte die je nu voelt in jouw relaties. In andere gevallen kan jouw ouderfiguur jouw behoeften als baby hebben genegeerd of over het hoofd hebben gezien, of zou hun grillige, chaotische gedrag beangstigend of traumatiserend voor jou kunnen zijn.
