Waarom Zoekt Soort Soort?

In deze blog ga ik het hebben over of soort soort zoekt. Want wie kiest wie eigenlijk en waarom? Is het zo dat mensen die onveilig gehecht zijn kiezen voor een onveilige partner of juist niet? Hoe werkt dat?

Op dit moment is er in de media heel veel aandacht voor narcisme en met name voor de vrouwen die een relatie hebben gehad met een, naar eigen zeggen, narcistische man en zich hier slachtoffer van voelen. Hele fora staan er vol mee! De narcist of de psychopaat is altijd de slechterik en de partner is altijd zielig en het slachtoffer. Kiest deze narcist moedwillig zijn partners uit? Zodat hij deze kan misbruiken of is het zo dat er misschien bij die slachtoffers ook iets aan de hand is? Hier is veel onderzoek naar gedaan en dat ga ik deze blog samenvatten.

Soort zoek soort

Als wij globaal kijken naar partnerkeus dan geldt dat het onderzoek aantoont, dat mensen kiezen voor iemand die op hen lijkt. Het is eigenlijk heel simpel we zoeken iemand van ongeveer dezelfde leeftijd, met hetzelfde IQ, waarden en normen, sociaal economische achtergrond, maar ook betreft aantrekkelijkheid en belangrijke persoonlijkheidseigenschappen zoals introversie en extraversie, kiezen mensen dus voor mensen die op hen lijken. Over het algemeen kijk je binnen je eigen referentiekader naar iemand waar je een relatie mee zou willen beginnen. Globaal zou je dus kunnen zeggen: Soort zoekt Soort.

Daarbij schrikt het onbekende ook af, daarom zoekt men iemand die op hen lijkt. De biologie zet hier ook toe aan; als je je vermengt men een andere groep maakt dat de groep zwakker (evolutietheorie).

Seksuele imprenting

Als wij kijken naar meer uiterlijke kenmerken, hechting en partnerkeus dan komen wij tot interessante bevindingen, wat blijkt nu? Mensen die vallen over het algemeen op partners die lijken op de primaire verzorger van de tegenovergestelde sekse. Dus stel dat je een meisje bent die op zoek is naar een heteroseksuele relatie met een jongen, dan zal je eerder een biologische klik hebben met iemand die lijkt op je vader. Dat wordt sexual imprenting genoemd. Dat betekent dat we biologisch geprogrammeerd zijn om ons aangetrokken te voelen tot iemand die lijkt op onze primaire verzorger. Dit geldt echter alleen voor veilig gehechte mensen. Dus als jouw kinderen veilig gehecht zijn dan zoeken ze een kopie van hun vader of van jou. Onveilig gehechte personen zoeken juist een partner die niet op de primaire verzorger lijkt. Dit noemen we klassieke conditionering.

Klassieke conditionering

Klassieke conditionering moet je zo voor je zien, als jouw primaire verzorger liefdevol is, dan gaat het geven van sensitiviteit en liefde samen met de uiterlijke kenmerken van die primaire verzorger. En dan kan het zijn dat die uiterlijke kenmerken gekoppeld worden aan de overtuiging dat iemand met dat soort kenmerken liefdevol naar jou zal zijn. Dat is het Pavloviaanse principe.

Andersom geldt dat ook, als er geen sensitiviteit is of er geen liefde wordt gegeven door de primaire verzorger, of als er aan agressie wordt gedaan door mensen met bepaalde uiterlijke kenmerken dan zal de conditionering zeggen: “Pas op voor hem, blijf bij hem uit de buurt!” En dit verklaart waarom veilig gehechte mensen vallen op partners die op hun partners lijken en onveilig gehechte personen vallen op mensen die daar niet op lijken.

Dat is een interessante bevinding die door de literatuur heen loopt en bevestigt dat mensen niet hun hele leven achter dezelfde kip aanlopen, het is dus niet zo dat mensen die mishandeld en misbruikt zijn de rest van hun leven verliefd zullen worden op mishandelende of misbruikende mensen. Dat is een misverstand. Het blijkt dat mensen niet verlangen naar iemand die slecht voor ze is, ook al hebben ze dat hun hele jeugd meegemaakt. Uit het onderzoek blijkt dat in principe alle mensen willen kiezen voor een veilig gehechte partner. Wij zijn dus op zoek naar een partner die goed samen, maar ook goed alleen kan zijn. Dat is goed te begrijpen. Toch?

Hechting en partnerkeuze

Onveilig gehechte personen zoeken liever een partner die niet op hun ouders lijkt. Veilig gehechte personen zoeken een partner die wél op hun ouders lijkt. Dit blijkt er in de praktijk voor te zorgen dat veilig gehechte personen voor elkaar kiezen en dat de onveilig gehechte personen met elkaar over blijven. Iedereen wil dus wel een veilig gehechte partner en dus kiezen de veilig gehechte personen voor elkaar en de onveilig gehechte personen blijven over, zij zijn tot elkaar veroordeeld. Dit willen zij niet vanuit conditionering, maar dat is omdat ze over blijven. Ze hebben geen keus!

Het is wel vaak zo dat die onveilig gehechte groep, uiterlijk verschilt omdat ze vanuit het conditioneringsprincipe iemand zoeken die níet op hun ouders lijkt. Maar als zij elkaar leren kennen dan vinden zij erkenning in dat wat ze in hun jeugd hebben gemist. Daardoor zie je vaak in die onveilig gehechte groep, dat mensen heel snel een soort van lotgenootschap en een gevoel van soulmates ervaren. “Jij begrijpt tenminste wat ik heb meegemaakt en wat ik voel en bedoel als ik jou vertel over mijn traumaverleden”. Doordat ze als het ware in het verhaal van de ander de echo van de leegte die zij in zichzelf ervaren herkennen, wordt een deel van dit gevoel later weer uitgedoofd.

Conclusie

Terugkomend op de vraag: Wie kiest wie en waarom? Dan komen wij tot de volgende conclusies:

Bij veilige hechting geldt dat soort zoekt soort en soort vindt ook soort en die soort lijkt op de primaire verzorger van de tegenovergestelde sekse, wat betreft uiterlijke kenmerken.

Bij onveilig gehechte personen geldt dat soort een andere soort zoekt, want ze zoeken veilig gehechte mensen, maar ze vinden hun eigen soort omdat ze tot elkaar veroordeeld zijn. Dat zijn dan wel vaak mensen die qua uiterlijkheden niet lijken op hun primaire verzorgers en het feit dat ze tot elkaar veroordeeld zijn wordt dan vaak voor een deel gecompenseerd door het feit dat ze zich herkennen in elkaars verhaal.

Dat betekent dat we in het algemeen vaak zien dat we een grote groep mensen hebben, waarin veilige gehechte mensen een relatie vormen. En een kleinere groep van onveilig gehechte mensen die relaties vormen. Het zal je niet verbazen dat in de eerste groep de meeste succesvolle en de meest duurzame huwelijken zitten en in die tweede groep de meest slecht functionerende en kortdurende relaties zitten. En wat betreft het internet en narcisme geldt dus dat het onderzoek aantoont dat het inderdaad zo is dat narcistische mensen slecht zijn in relaties, maar dat de mensen met wie zij de relaties aangaan vaak ook al op een bepaalde manier gestoord zijn omdat ze ook een onveilige hechtingsgeschiedenis hebben.

Wat je dus ook van deze blog kunt leren is dat het niet zo makkelijk is als vaak op internet wordt beweerd. Het is niet zo dat narcisten onschuldige slachtoffers uitzoeken, narcisten en psychopaten krijgen vaak relaties met mensen die in hun hechtingsgeschiedenis ook al onveiligheid hebben ervaren. En waarmee dus ook vaak, helaas, al wat aan de hand is.  

Bron: cursus Hechting en Relaties, gegeven door Martin Appelo